OPIS TECHNICZNY CERKWI

​

Kubatura obiektu – 966m3

Powierzchnia zabudowy – 114m2

Korpus główny: Ściany konstrukcji wieńcowej. Łączone na obłap z ostatkami lub bez – jeśli wystawałyby do wnętrza budowli. Ściany korpusu głównego częściowo zbutwiałe i zawalone (lewa strona połączenia z kruchtą).

Ściany prezbiterium po stronie północnej istniejące łącznie z gzymsem wieńczącym, po stronie południowej

i wschodniej w części górnej zawalone. Ściany kruchty w stanie nadającym się do przeniesienia w partiach dolnych, partie górne przegniłe, wymagające wymiany.

Stropy: Ze stropu płaskiego (na kruchcie pozostały tylko ślady zgniłych belek). Korpus główny przekryty sklepieniem namiotowym przechodzącym w latarnię przekrytą z kolei mniejszym sklepieniem namiotowym zamkniętym płaskim lustrem. Sklepienie wykonano jako belkowe. Wieńce łączone na obłap bez ostatków (zamki w jaskółczy ogon).

Nad prezbiterium stropu i dachu nie ma.

Dachy: Korpus główny. Dach wsparty na sklepieniu. Na belkowaniu sklepienia wsparto krokwie a na nich położono łaty

i pokryto gontem pojedynczo. Ze sklepienia wyprowadzono szkieletową konstrukcję wieży zwieńczającej. Cała wieża pokryta gontem za wyjątkiem kopuł cebulastych, które zostały pokryte blachą żelazną ocynkowaną. Przedsionek między wieżą a korpusem głównym przekryty dachem 2-spadkowym. Dach złożony z krokwi i poszycia szczelnego

z desek grb. 25mm pokryty gontem 60x15x2,5cm.

Wieża główna: Ściany konstrukcji szkieletowej (słupy stężone krzyżulcami i ryglami poziomymi (jednolite dla podstawy wieży i dzwonnicy). Zamknięcie wieży stanowi dach o konstrukcji typowej dla wież (słupy i krokwie stężone „krzyżami Andrzeja”) z zewnętrzną powierzchnią kopulastą powstałą przez zastosowanie krążynowych nadbitek na wszystkich krokwiach.

Wszystkie płaskie więzary dachowe ustawione są względem siebie pod kątem 45 ale jako całość skręcone o kąt 30 względem głównych poziomych osi wieży.

Ściany wieży pokryto gontem o łatach umocowanych do ryglowanej konstrukcji ścian. Kopuły pokryte blachą żelazną cynkowaną, reszta dachu pokryta gontem.

Podwaliny wieży w częściach połączeń ze słupami, cała wieża przechylona w kierunku północno-zachodnim.

Nie nastąpiły przy tym żadne skręcenia prostokątnego poziomego przekroju wieży.

Stolarka: Drzwi i okna bez skrzydeł. Ościeżnice za wyjątkiem jednej (okno prezbiterium) zachowane w stanie dobrym.

Podłóg jak również utwardzonych posadzek nigdzie nie ma.

OGÓLNIE: budowla jest pod względem technicznym w stanie średnim (pomijając oczywiście partie brakujące, z resztą

w poważnej części na skutek dewastacji). Partie przegniłe wiązań dachowych i ścian należy wymienić. Budowla zagrzybiona nie jest. Całość wymaga natychmiastowego zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi pod względem technicznym i przed dewastacją przez „tubylców” administracyjnie.

Nieznajowa w lipcu 1959 roku.

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

PROTOKÓŁ oględzin obiektu budowlanego

​

Dnia 23.08.1967r. w sprawie zbadania stanu technicznego wieży kościoła greko-katolickiego (komisja 2os.) w Nieznajowej.

​

Słupy konstrukcyjne wieży stężone krzyżakami i ryglami wykazują przy styku z terenem silne zbutwienie powodujące ściskanie zgnitych części i wychylenie wieży z pionu. Zamknięcie wieży stanowi dach o konstrukcji typowej dla wież (materiał drzewny zdrowy nie zaatakowany przez grzyba domowego i robactwo). Ściany wieży kryte gontem na łatach umocowanych do ryglowanej konstrukcji ścian. Kopuła kryta blachą ocynkowaną, a reszta dachu kryta gontami. Blacha na kopule silnie przerdzewiała. Pokrycie gontem zgnite i powypadane. Wewnątrz dolnych wieży pokrycie gontem również zgnite i silnie powypadane.

​

Możliwość usunięcia wad:

Słupy wieży należy podnieść, usunąć części zgnite, dosztukować brakujące, wykonać fundament, doprowadzić wieżę do pionu i postawić na nowych fundamentach. Pokrycie kopuły z blachy wymienić na nowe, zgnite i podziurawione pokrycie

z gontów wymienić na nowe. Krycie ścian gontami uzupełnić w miejscach brakujących, a gonty zgnite wymienić na nowe.

​

WNIOSEK:

Wobec powyższych uchybień oszpecających widok otoczenia należy: wieżę cerkwi grekokatolickiej jako zabytku I grupy należy zabezpieczyć przez przeprowadzenie remontu kapitalnego.

 

 

 

 

​

​

​

 

 

 

​

​

 

OBIEKT: dawna cerkiew pw. śś. Kosmy i Damiana

CZAS POWSTANIA: XVIII (1750?)

STYL: ludowa architektura drewniana

MATERIAŁ: drewno, gont

POWIERZCHNIA: 130m2

KUBATURA: 800m3

AUTOR, HISTORIA: Wzniesiona w 1750r. (wg tradycji i schematyzmów w 1780 roku) przez cieślę Teodora Rusinka

z Biesiadki. Opuszczona i zdewastowana po 1947. Prezbiterium zawalone w 1963/4. Obecnie w ruinie.

OPIS: Orientowana. Drewniana, konstrukcji zrębowej z półokrąglaków,  zwęgłowanych na narożach na rybi ogon, z krytym czopem, bez ostatków, niegdyś oszalowana pionowo deskami; wieża konstrukcji słupowej na nakładkę, dołem oszalowana deskami, górą ogontowana. Podwalina na kamieniach przykrytych niegdyś fartuchem gontowym. Trójdzielna, złożona

z trzech kwadratowych pomieszczeń, z których prezbiterium i babiniec równej szerokości, pomiędzy nimi nawa szersza

i wyższa. Babiniec ujęty i obudowany wieżą. Wnętrze nawy i prezbiterium nakryte czterospadowymi, dwuskokowymi pozornymi kopułami w babińcu strop. Konstrukcja kopuły nawy wzmocniona trzema ściągami, w prezbiterium zapewne pierwotnie jednym. Ściągi fazowane z dekoracyjnymi rozetami na narożach i pośrodku; najniższy tragarz nawy ozdobiony ornamentem sznurowym z napisem fundacyjnym i datą budowy. Zewnątrz oszalowanie zwieńczone fryzem arkadowym, pod okapami dachów nawy i wieży oraz pierwotnie prezbiterium profilowane gzymsy z kostkowymi nacięciami wokół latarni; na gzymsach ślady polichromii wykonanych zielenią i czerwienią. Dachy nad nawą i pierwotnie nad prezbiterium czterospadowe, dwukrotnie łamane, zakończone ślepymi latarniami o baniastych zwieńczeniach. Wieża zakończona izbicą, nakryta hełmem czteropalowym , dzwonowatym z latarnią. Dachy pobite gontem, latarnie kryte blachą. W babińcu od zachodu portal zamknięty łukiem trójlistnym, fazowanym; na nadprożu wyryta data budowy cyrylicą, na węgarach malowane postacie św.  Piorta i Pawła. Otwory okienne kwadratowe i prostokątne, w nawie od południa trójdzielne.

MIEJSCOWOŚĆ: Nieznajowa

Powiat: gorlicki, gromada: Gładyszów, woj. rzeszowskie

Stacja kolejowa: Gorlice 33km, Stacja autobusowa: Pętna 19km

Właściciel: Skarb Państwa

Użytkownik: brak

Udostępnienie: stoi otworem

Stan obiektu: V. 1964 – stan b. zły – ruina, niezabezpieczona przez władze konserwatorskie, zaprzepaszczona, możliwość przeniesienia do skansenu.

Potrzeby konserwatorskie: zabezpieczyć portal i tragarze. Uwagi: zabezpieczyć detale architektoniczne

Wypełnił dnia: V. 1964r. Ryszard Brykowski

Sprawdził dnia: Nie istnieje od roku 1973.